حوزه هنری میگوید مثل ما فکر کن وگرنه فیلم تو امکان پخش ندارد
«خیلیها معتقدند بدترین فیلمهای ساختهشده در سینمای ایران، از بهترین فیلمهای ساختهشده در فرهنگهای دیگر بهتر است، چون مطابق فرهنگ خودمان ساخته شده، اما همین فیلمها با مشکل تحریم از طرف حوزه روبرو هستند.»
به گزارش فیلسین، اکبر نبوی، کارشناس مجری سینمایی «چشم شب روشن» بامداد پنجشنبه ۱ تیر با محمد حمزهزاده، قائم مقام، رییس و معاون سینمایی حوزه هنری و مهرداد فرید، کارگردان سینما درباره تحریم فیلمها از سوی حوزه هنری گفتگو کرد.
نبوی در ابتدای برنامه با یادی از شهید چمران در سالروز شهادت او گفت: بعضی از آثار سینمایی در سالنهای حوزه هنری به نمایش درنمیآیند و گاه فیلمسازان و مخاطبان با دلایل مبهمی درباره این عدم اکران روبرو هستند. این اتفاق باعث ایجاد پرسشهای مختلفی از طرف منتقدین و مخالفین تحریم فیلمها شده است. در این قسمت از برنامه این موضوع را مطرح میکنیم که آیا حوزه هنری مجوز عدم اکران آثار را دارد یا خیر؟
مساله این است که حوزه هنری تصمیم گرفته فیلمهای مجوزدار را محروم کند. با توجه به اینکه حوزه هنری در سراسر کشور ۹۶ سالن دارد، نمایش آثار در این سالنها برای کارگردانان حائز اهمیت است.
این عملکرد حوزه هنری محکوم است. فیلمسازان تمامی مراحل کسب مجوز و پروانه ساخت را طی میکنند. خیلیها معتقدند بدترین فیلمهای ساخته شده در سینمای ایران از بهترین فیلمهای ساخته شده در فرهنگهای دیگر بهتر است چون مطابق فرهنگ خودمان ساخته شده اما همین فیلمها با مشکل تحریم از طرف حوزه روبرو هستند. به نظر من با صدور پروانه نمایش فیلمی که مورد تایید نمایندگان مختلف کشوری و حقوقی است باید مشکلی برای اکران آن وجود نداشته باشد.
حوزه از نظر فرهنگی هم محکوم است. چون ما در کشور فیلمساز را دو نوع محدود میکنیم ، اگر فیلمی خشونت و سکس را ترویج کند مسلما نمیتواند مجوزدار شود این دایره با توجه به شرایط موجود مجاز است، اما بحث دیگر دایره مطلوب است و این طور به نظر میرسد که فیلمسازان مجبور میشوند مشابه گفتمان حوزه هنری فکر کنند و با تفکر مطلوب و توتالیتر آنها فیلم بسازند. دایره مطلوبها که به مراتب دایره تنگتری است هنرمند را محدود میکند و جلوی خلاقیت او را میگیرد. چرا ما فکر میکنیم که افراد باید شبیه هم فکر کنند؟
واژگانی که اخیرا مقام معظم رهبری در مورد فرهنگ فرمودهاند بسیار مهم است. ایشان عنوان کردند اهالی فرهنگ در جایی که دستگاه های فرهنگی دچار اختلال هستند آتش به اختیارند، ایشان چرا اختیار در عرصه فرهنگ را به فرهنگیان منصوب کردند؟ چون آن ا را بالغ می دانند که در مساله فرهنگ فکر کنند و تصمیمات درستی بگیرند.
ما مدعی هستیم
حمزه زاده نیز درباره اختیارات حوزه هنری گفت: توجه داشته باشیم در موضوع یاد شده چه کسانی درباره اقدام حوزه هنری در تحریم فیلمها مخالفند و چه تعداد از این بابت حتی تشکر هم میکنند. حوزه هنری سعی داشته فضای مطمئنی را برای خانوادهها فراهم کند. ما مدعی هستیم آوردههایی برای هنر انقلاب داشتهایم و تعداد کارگردانهای مطرحی که فیلم اولشان را با ما ساخته اند از ۱۰ و ۲۰ و ۳۰ میگذرد.
همچنین آوردههای نمایش از نظر سرمایههای مادی قابل مقایسه با سرمایهگزاریهای دیگر نیست. حوزه هنری سرمایه صدها میلیاردی را آورده است، برای مثال یک سینما بهمن ما ۱۰۰ میلیارد آورده دارد. این مبلغ درباره سینما آزادی ۲۰۰ میلیارد است و این مبالغ را اضافه کنید به ۹۴ سینمای دیگر حوزه در سطح کشور. اما برخی فیلمسازان نتوانستهاند فیلمهایی بسازند که ارتباط خوبی با مردم بگیرند و از تمامی ظرفیت بابت فروش و به سینما آوردن عموم مردم استفاده کنند.
ما به عنوان سینمادار طلبکاریم
سوال من این است شورای عالی تهیهکنندگان چه برنامهای برای سینما داشته است؟ هرسال ۶۵ فیلم از ۱۰۰ فیلمی که تقریبا در سال ساخته میشوند مجوز نمایش میگیرند. در ۱۰ سال تقریبا ۳۵۰ فیلم ساخته شده و امکان پخش پیدا نکردند. سوال من از شورای تهیهکنندگان این است این ۳۵۰ فیلم کجا هستند؟ چطور میشود آن ۳۵۰ فیلم را کسی پیگیری نمیکند؟ مشکل آنها در چیست؟ ما به عنوان سینمادار طلبکاریم. اینگونه است که میگویم ما مدعی هستیم.
فیلمها فروش بالا ندارند، چون خواستهها و نیازهای اصلی مردم را برآورده نکردهاند
قائم مقام رییس و معاون سینمایی حوزه هنری تصریح کرد: اما درباره اینکه چرا حوزه هنری این تحریمها را انجام میدهد باید بگویم، حوزه شرایط و مولفههایی برای امکان اکران فیلمها و همچنین بالا دستیهایی دارد که قطعا باید متوجه مسائل گوناگون باشد. اما چرا فیلمها فروش بیشتری ندارند؟ به نظر من نتواستهاند خواستهها و نیازهای اصلی مردم را برآورده کنند.
سانسور مسئله اصلی سینمای ایران نیست، بلکه موضوع و کیفیت فیلمها اصل است
حمزه زاده تأکید کرد: مردم به نظر ما با سینما قهرند و جمعیت ۳ میلیون نفری که سینما میروند اقلیت هستند و ما برای اکثریت جامعه فیلم مورد نظرشان را نساختهایم. فکر میکنیم مساله اصلی سینما سانسور است ولی این نیست، مسائل اصلی در رابطه با موضوعات و کیفیت فیلمها نادیده گرفته شده است و فیلمسازان به مسائل اصلی توجه نمیکنند.
نبوی در این بخش از برنامه گفت: این سوالهای شما به خود حوزه هنری هم برمیگردد و چون حوزه هنری غیر از پخشکننده بودن کمپانی فیلمسازی هم هست باید این پاسخگوی این سوالات باشد.
همچنین درباره موضوعی که حمزهزاده مطرح کرده بود، از فرید پرسید: حجم زیادی از فیلم ها اجازه پخش پیدا نمی کنند آیا شورای عالی به آن ها فکر کرده است؟
حوزه هنری میگوید مثل ما فکر کن، وگرنه فیلمات امکان نمایش ندارد
دبیر شورای عالی تهیهکنندگان در رابطه با سوال نبوی اینگونه پاسخ داد: در همه جای دنیا اینگونه است که هرسال تعدادی فیلم ساخته میشوند که ممکن است بعضیشان اجازه پخش پیدا نکنند و وارد شبکههای خانگی و غیره شود. ولی در ایران اینطور نیست و این باعث میشود صنعت سینما وارد رکود شود. ما نباید فیلمساز را محدود کنیم و این آزادی را به او بدهیم که بتواند فیلمش را به فروش برساند، اما حوزه هنری میگوید مثل ما فکر کن وگرنه فیلم تو امکان پخش ندارد آنها کاملا توتالیتر هستند.
شما میتوانید فیلمی را مثال بزنید که خالی از محتوا باشد؟ حوزه هنری فیلمهایی را که پیام آنها متناسب با طرز فکر خودشان است گلچین میکند. در امر فرهنگ موضوع پیچیده است و انتخاب کردن بسیار سخت است و ما نمیتوانیم به راحتی فیلمی را کنار بگذاریم. کسی که فیلم متفاوتی را تولید میکند و حوزه در مقابل آن میایستد دیگر به موضوعات جدید روی نمیآورد.
فیلمساز نمیداند چه فیلمی باید بسازد!
مهرداد فرید: همین باعث میشود کم کم سینماداران هم فیلمی را که متفاوت ساخته شده باشد نمایش ندهند و موضوعات تکراری می شود. مساله مهمتر این است که دیدگاه دوستان در حوزه هنری شفاف نیست و فیلمساز نمی داند مواضع و مولفه های اعلام شده حوزه چیست و اصلا چه فیلمی باید بسازد. یکسال و نیم طول کشید که فیلم خود من «بی تابی بیتا» از نظر حوزه هنری تایید و مسائلش حل شود.
نبوی از معاون سینمایی حوزه هنری پرسید: با وجود اینکه سینما نسبت به ساخت فیلمها، قانون پیشگیرانه دارد به این شکل که از ابتدا فیلم ها باید پروانه ساخت و سپس پروانه نمایش بگیرند، چطور حوزه هنری در این میان نظارت های قبلی را به عنوان نهاد عمومی نمی پذیرد؟
نقش حوزه هنری باید برگرفته از تمامی اولیا الهی باشد
حمزه زاده: ما با فیلمسازان برخلاف گفته آقای فرید کلی صحبت نمیکنیم و نکات و مولفههای مشخصی را برای نمایش فیلم داریم. اما میخواهیم بحث عمیقتری درباره نقش حوزه هنری داشته باشیم. هر فرد و ارگانی باید نقش خود را بداند و راجع به چگونگی ایفای آن فکرکند. ما باید درباره مدلهای موفق مدیریت صحبت کنیم. آیا غیر از این بوده که فلسفه اولیای الهی هدایت بوده است و قطعا نقش حوزه هنری نیز باید برگرفته از تمامی اولیا الهی باشد.
در رابطه با هدایت، این را باید در نظر بگیریم، یک نوع هدایت این است که "من باید تو را ببینم" و مانند برج مراقبت بتوانم او را هدایت کنم. یک نوع هدایت دیگر این است که هدایت کننده میگوید "من را ببین"، مثال آن : فانوس دریایی است و یعنی اینکه هدایت کننده مختصات جغرافیایی را به طور ثابت نشان میدهد.
به فیلمسازان دستور نمیدهیمف بلکه مختصات ثابت خود را داریم
معاون سینمایی حوزه هنری در پایان گفت: موقعیتی که وزارت ارشاد دارد از نظر هدایتی موقعیت برج مراقبتی است و قانون و عرف این را از او میخواهند. نقدی که بر وزارت ارشاد وجود دارد این است که در وزارت ارشاد اختلال وجود دارد. حوزه هنری نقش یک فانوس دریایی دارد که مختصات و جایش تغییر نمیکند، ما به گروههای فیلمساز توصیه و دستوری نمیدهیم و یک مختصاتی را برای آنها در نظر گرفتهایم. اینکه جای ما را به عنوان فانوس دریایی عوض میکنند مشکلی است که باید حل شود.
نبوی نیز در پایان اعلام کرد به دلیل پایان یافتن زمان برنامه ادامه بحث امشب به هفته آینده موکول خواهد شد.