موسیقی قوطی‌ها

دریا، جهان بلعنده است و البته به همان میزان می‌تواند بخشنده باشد. به قول شنبه، خود خدا هم از کار دریا سر درنمی‌آورد، چون نه ظاهرش معلوم است و نه باطنش. با توجه به کارنامه تقوایی هم می‌شود گفت که جنوب دغدغه اوست. اما بخش مهمی از جنوب که تقوایی به تصویر می‌کشد، دغدغه دریاست. یا بهتر است بگوییم ذات دریا و رویارویی آب با خشکی و ساکنان آن است. برای شنبه و همسرش، روزگار با یک دکان کوچک می‌گذرد، اگر مقواهای اجناسی که بازرگانان به آب سپرده‌اند، بگذارد. شنبه برعکس زن فکر می‌کند این مقواها هدیه‌های دریا هستند، چون آب مثل خشکی بخیل نیست. اما این مقواها مثل یک غریبه وارد زندگی کوچک آن‌ها شده‌اند.

حالا دیگر پنجره‌ها، مقوای تلویزیون‌های ژاپنی است و شکاف در با مقوای دوربین پر می‌شود. از در و دیوار کلبه و دکان چوبی، مقواهایی با نام کارخانه‌های بزرگ دنیا می‌بارد و همین زن را ناخوش، یا به زبان محلی «هوایی» می‌کند. بردن زن نزد حکیم، آن هم توی زنبیل، از همان ذهن بومی برمی‌آید و جالب اینجاست که آن‌ها زن را به جایی برای درمان و شفا می‌برند که زمینش پوشیده از همان مقواهای کداک و جیویسی است. مقواها یا به قول زن، غریبه‌ها، همه جزیره را گرفته‌اند و جزیره مانند زن - با آن حال‌وهوای بومی- دارد نفس‌های غریبه‌ای جدید و مدرن را می‌شنود و این به دماغ بعضی‌ها مثل همسر شنبه نمی‌سازد.

«کشتی یونانی» یک فیلم از چند اپیزود «قصه‌های کیش» است و به سفارش سازمان منطقه آزاد کیش ساخته شده. با این حال بیشتر از آن که فیلمی سفارشی باشد، یک جور نقد است به سیستم تجاری منطقه شاید. در مستند «کشتی یونانی» نیز مانند اثر درخشان تقوایی، یعنی «ناخدا خورشید»، زندگی آدم‌ها به دریا و جنگ آب و خشکی گره خورده. آدم‌ها برای معاش و بقای خود دنبال چیزی در دریا می‌روند که نابودکننده است. چون هر چقدر که دلش بخواهد، به اهالی خشکی سهم می‌دهد. آنچه ناخدا خورشید یا شنبه از دریا گرفته‌اند، سهمشان نیست. یکی از بهترین لحظات فیلم صحنه مداوای زن توسط حکیم و بومیان است؛ رقصی که با آن قرار است زن به زبان بیاید و بگوید چه دیده یا از چه ترسیده. جزئیات نمایشی، موسیقی و رقص، بستر حال‌وهوایی است با زنهار از آینده جزیره. شنبه باید بین مقواها و زنش یکی را انتخاب کند. مردد است و راستش چنین انتخابی به نظر او غیرمنطقی می‌رسد، اما چاره‌ای هم ندارد.

هر بار که اثری از تقوایی می‌بینیم، دکور پرزحمت و طراحی، ما را متوجه دقت و وسواس آقای کارگردان دوست‌داشتنی می‌کند. مثل صدای قوطی‌هایی که مانند اشیای نخواستنی، دریا به ساحل پس داده و همچنین موسیقی برخورد آن قطعه‌های کوچک فلزی روی ماسه‌ها.