رکوردهای ۳۴ دوره جشنواره‌ی فیلم فجر
سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر مهم‌ترین جایزه برای هنرمندان است. با رکوردداران دریافت این جایزه‌ی ارزشمند آشنا شوید.
به گزارش خبرنگار فیلسین، بزرگترین رویداد سینمایی کشور، جشنواره‌ی فیلم فجر است که همیشه نظرها را به خود جلب کرده. سیمرغ یا همان جایزه‌ی جشنواره، اهمیت خاصی دارد تا آن‌جا که تمام فیلمسازان شرکت‌کننده در جشنواره در تلاشند هیات داوران فیلم آنها را ببینند. اما برای تمام فیلمسازان سیمرغ بلورین مردمی چیز دیگری است. چون جشنواره فرصت مناسبی برای ارتباط مستقیم فیلمساز و مخاطب سینمارو است.
جشنواره روند تولید در سال را با اهداء جوایز متعدد به یک اثر تعیین می‌کند.
در جشنواره‌ی سی و چهارم، فیلم «ابد و یک روز» با ۹ سیمرغ رکوردار بیشترین جایزه شد و این باعث می‌شود که در سال ما شاهد تولید فیلم‌هایی با این سبک و سیاق باشیم.
در این گزارش به سراغ سی و چهار دوره‌ی جشنواره‌ی فیلم فجر می‌رویم.
صدر جدول سینما با ۹ سیمرغ
«ابد و یک روز» با ۹ سیمرغ در جشنواره‌ی سی و چهارم فجر خود را در صدر جدول سینمای ایران قرار داد.
چهار فیلم و هشت سیمرغ
با جشنواره‌ی نهم و فیلم «پرده‌آخر» شروع می‌کنیم. این فیلم به کارگردانی واروژ کریم مسیحی در سال ۶۹ هشت سیمرغ بلورین را دریافت کرد و به همراه سه فیلم دیگر رکورددار بیشترین تعداد سیمرغ در سی و سه ساله گذشته شدند.
«آژانس شیشه‌ای» از شانزدهمین جشنواره‌ی فیلم فجر، «بوی کافور، عطر یاس» از هجدهمین جشنواره و «رستاخیز» از سی و دومین جشنواره به ترتیب دارای ۸ سیمرغ بلورین هستند.
هفت سیمرغی‌ها کدامند؟
«سگ‌کشی» و «باران» از نوزدهمین دوره و «دوئل» از جشنواره‌ی۲۲ موفق به دریافت ۷ سیمرغ شدند.
شش سیمرغی‌ها:
رکورد شش سیمرغ بلورین، ابتدا در پانزدهمین دوره به فیلم «سرزمین خورشید» رسید. بعد از آن «هیوا» در دوره‌ی هفدهم، «خانه‌ای روی آب» در بیستمین دوره، «خیلی دور، خیلی نزدیک» از بیست و سومین جشنواره، «خون بازی» از بیست و پنجمین و «چ» از سی و دومین جشنواره‌ی فیلم فجر هرکدام شش سیمرغ را از آن خود کردند.
اما جوایز بازیگری همیشه علاوه بر جذاب‌ترین قسمت جشنواره، هیجان‌انگیزترین آن نیز بوده. تاثیر دریافت جایزه‌ی بازیگری جشنواره در کارنامه و آینده‌ی حرفه‌ای بازیگران داستانی است که ممکن است سرنوشتشان را مثبت یا منفی تغییر دهد.
رکوردداری حاج کاظم سینمای ایران با دریافت ۵ سیمرغ، ۱ لوح زرین و ۱ دیپلم افتخار
پرویز پرستویی اولین‌بار در دومین دوره جشنواره فیلم فجر برنده سیمرغ بلورین بازیگر نقش مکمل مرد برای فیلم «دیار عاشقان» شد. اما فیلم «لیلی با من است» جایزه بازیگر نقش اول مرد را برایش به ارمغان آورد و او را به ستاره تبدیل کرد. در شانزدهمین دوره با کسب سیمرغ دیگری برای فیلم «آژانس شیشه‌ای» او در صدر جدول بازیگر محبوب منتقدین و مردم قرار گرفت.
در چند دوره‌ی اخیر سه سیمرغ بلورین بازیگر نقش اول مرد برای فیلم‌هایی چون «بید مجنون»، «به نام پدر» وو«بادیگارد» او را رکورددار سیمرغ‌بگیر جشنواره‌ی فجر کرده است.
سیمین سینمای ایران هم با دریافت ۴ سیمرغ و ۱۰ بار نامزدی رکورددار است
فاطمه معتمدآریا از دوره ششم تا بیست و دوم جشنواره فجر ۹ بار نامزد سیمرغ بلورین بازیگری را در میان بازیگران زن رکورددار کرده. او اولین‌بار برای ایفای نقش مکمل در فیلم «برهوت»، برنده سیمرغ بلورین هفتمین دوره جشنواره فجر شد.
دوران اوج حرفه‌ای معتمدآریا در اوایل دهه ۷۰، زمانی رقم خورد که او سه بار پیاپی سیمرغ بلورین بازیگری جشنواره را با فیلم‌های «مسافران»، «یک بار برای همیشه» و «همسر» به خانه برد و در ادامه گزینه نخست هر نقش مهمی در فیلم‌های قابل اعتنای سینمای ایران بود. اما از آن به بعد تنها در جشنواره‌ی بیست و دوم برای فیلم «گیلانه» نامزد جایزه‌ی بازیگری نقش اول زن شد.
عزت سینما اما با دریافت ۳ بار سیمرغ و ۱۰ بار نامزدی رکورد زد
دهه‌ی ۶۰ را می‌توان دوره‌ی اقتدار عزت‌الله انتظامی دانست. او با چهار نامزدی در دوره‌های پنجم، هفتم، هشتم و دهم و گرفتن سیمرغ دوره هفتم برای «گراندسینما».
۸ بار نامزدی سیمرغ بلورین بازیگری از دیگر رکوردداران جوایز بازیگری جشنواره فجر به شمار می‌رود.
در اوایل دهه ۷۰، انتظامی با فیلم «روز فرشته» برای دومین بار سیمرغ بلورین بازیگر نقش اول مرد را به خود اختصاص داد. اما تا سال ۱۳۸۰ و ربودن جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل مرد برای فیلم «خانه‌ای روی آب» نام آقای بازیگر در فهرست نامزدهای جوایز بازیگری جشنواره فجر به چشم نمی‌خورد.
نامزدی جایزه بهترین بازیگر نقش اول مرد در دوره‌های بیست و سوم «جایی برای زندگی» و بیست و چهارم «ستاره‌ها- جلد اول» دستاورد سال‌های اخیر انتظامی است.
عمو خسرو هم با ۷بار نامزدی و ۳ بار برنده‌ی سیمرغ شدن یکی از رکوردداران محسوب می‌شود
خسرو شکیبایی نخستین بار با کسب سیمرغ بلورین جشنواره هشتم برای بازی در فیلم «هامون» او را به ستاره بی‌چون و چرای سینمای ایران تبدیل کرد. کسب سیمرغ بلورین بازیگر نقش اول مرد سیزدهمین دوره جشنواره با فیلم «کیمیا» باعث شد او از کلیشه‌ی حمید هامون بیرون بیاید.
پس از دو نامزدی در جشنواره‌های پانزدهم «سایه به سایه» و بیستم «کاغذ بی‌خط» کسب سیمرغ بلورین بازیگر مرد نقش مکمل برای فیلم«سالاد فصل» در جشنواره بیست و سوم نمایانگر بخش دیگری از توانایی‌های شکیبایی بود. آخرین دستاورد شکیبایی از جشنواره فجر نامزدی جایزه بازیگر نقش اول دوره گذشته برای فیلم «اتوبوس شب» است.
رکورددار پنجم: فرامرز قریبیان با ۴ بار نامزدی و ۳ سیمرغ
فرامرز قریبیان از جمله بازیگران محبوب سینمای ایران است که تاکنون چهار بار نامزد سیمرغ بازیگر نقش اول مرد از جشنواره فیلم فجر بوده که سه بار نیز برنده این جایزه شده.
اولین بار در دوره ششم با فیلم «ترن» برنده جایزه شد. پنج سال بعد در دوره یازدهم با فیلم «بندرر مه‌آلود» این جایزه را کسب کرد. در هجدهمین دوره جشنواره قریبیان با ایفای نقشش اصلی در فیلم «مرد بارانی» سیمرغ بلورین را برای سومین بار به خانه برد. پس از آن قریبیان در سینمای ایران کم‌کار شد. تا سال ۸۲ و بیست و دومین دوره جشنواره که نامزدی سیمرغ بازیگری نقش اول مرد برای فیلم «شهر زیبا» نصیبش شد.
با این نامزدی و همچنین درخشش در«رقص در غبار» به یکی از فعال‌ترین بازیگرا ن مرد سینمای ایران در رده سنی خود بدل شد.
رضا کیانیان برای ایفای نقش مکمل در فیلم «کیمیا» نامزد سیمرغ دوره سیزدهم جشنواره فجر شد. اما در شانزدهمین دوره جشنواره با دریافت سیمرغ بازیگر نقش مکمل مرد برای «آژانس شیشه‌ای» به شهرت رسید. سیمرغ دیگر این بازیگر در سال ۱۳۸۰ برای فیلم «خانه‌ای روی آب» بود. پس ازآن کیانیان سه نامزدی سیمرغ در کارنامه‌ی هنری خود به جا گذاشت.
سعید پورصمیمی سلطان نقشهای مکمل سینمای ایران است
پورصمیمی طی مقطعی ۲۰ ساله (۸۵-۶۵) هفت بار نامزد سیمرغ بلورین شده که در شش مورد او نامزد جایزه نقش مکمل بوده. پورصمیمی در دوره‌های پنجم «ناخدا خورشید»، ششم «تحفه‌ها» و نهم «پرده آخر» به عنوان برنده سیمرغ بلورین بازیگر مکمل مرد شناخته شد و دهه‌ای رویایی را برای خود رقم زد. نامزدی سیمرغ بازیگر نقش اول مرد برای فیلم «تک‌درخت‌ها» در جشنواره سال گذشته آخرین دستاورد پورصمیمی در عرصه بازیگری سینما بوده است.
نیکو خردمند سه بار نامزدی و دوبار دریافت سیمرغ برای نقش مکمل
ملکه‌ی نقشهای مکمل زن نیکو خردمند است. او سه بار نامزد و دو بار در دوره‌ی نهم برای «پرده آخر» ودر دوره‌ی دوازدهم برای «بازیچه» برنده‌ی سیمرغ از جشنواره‌ی فجر بوده.
پروانه معصومی سه بار نامزدی و دوبار دریافت سیمرغ
پروانه معصومی هم بازیگر موفق دهه‌ی ۶۰ است. او طی مدتی پنج ساله از دوره سوم تا هفتم جشنواره سه بار نامزد سیمرغ بازیگر نقش اول زن بود و دوبار آن را به دست آورد. این سیمرغ‌ها در دوره سوم برای فیلم «گل‌های داوودی» و ششم برای دو فیلم «جهیزیه برای رباب» و «شکوه زندگی» به پروانه معصومی اهدا شد.
پس از نامزدی دوره هفتم برای فیلم «سال‌های خاکستر» دیگر نام این بازیگر پرسابقه در فهرست نامزدهای جوایز بازیگری جشنواره فجر به چشم نمی‌خورد.
رویا نونهالی و عروسی خوبان
جایزه‌ای که رویا نونهالی را به سینمای ایران معرفی کرد در نخستین فیلمش «عروسی خوبان» بود. یازده سال پس از کسب سیمرغ بلورین این بار برنده سیمرغ بازیگر نقش مکمل زن برای «بوی کافور، عطر یاس» شد،
سه نامزدی بازیگر نقش اول زن در سه دوره متوالی بیست و دوم «هم‌نفس»، بیست و سوم «ماهی‌ها عاشق می‌شوند» و بیست و چهارم «عصر جمعه» نشانگر این ادعاست.
فریماه فرجامی ۴ بار نامزد سیمرغ و ۱ بار دریافت سیمرغ
در نیمه دوم دهه شصت دوران درخشانی را برای خود رقم زد. او طی چهار دوره پیاپی از جشنواره (هفتم تا دهم) چهار بار نامزد سیمرغ بلورین شد و تنها یک بار در دوره نهم برای فیلم «پرده آخر» آن را به دست آورد.
نیکی کریمی ۶ بار نامزدی و ۱ بار دریافت سیمرغ
در نوزده سالگی و با سومین فیلمش «عروس» نامزد سیمرغ بازیگر نقش اول زن نهمین دوره جشنواره فجر شد. پس از آن او به تناوب پنج بار دیگر نامزد این جایزه شده و تنها یک بار برای فیلم «واکنش پنجم» در بیست و یکمین دوره جشنواره فجر برنده سیمرغ بلورین بازیگری شده است.
گلاب آدینه ۶بار نامزد و یک بار دریافت سیمرغ
شش بار نامزد جایزه سیمرغ بازیگری زن در نقشهای اصلی و مکمل بوده و تنها یک بار برای نقش مکمل فیلم «روسری آبی» در دوره سیزدهم برنده جایزه شده است.
جوان ترین و مسن‌ترین بازیگرانی که سیمرغ گرفتند
پرویز پرستویی در ۲۸ سالگی اولین جوانی بود که جایزه سیمرغ گرفت. دوره نوزدهم فیلم فجر حسین عابدینی برای فیلم «باران» برگزیده جشنواره شد.
زنده یاد رقیه چهره آزاد در ۸۱ سالگی برای بازی در فیلم «مادر» سیمرغ گرفت و مسن‌ترین برنده این جایزه‌است.
ترانه علیدوستی در۱۸ سالگی در دوره‌ی بیستم برای بازی در فیلم «من ترانه ۱۵ سال دارم» نام خود را به عنوان جوان‌ترین زن سیمرغ بگیر جشنواره فجر ثبت کرد.
سیمرغ تنها زوج سینمایی
محمدرضا فروتن و هدیه تهرانی تنها زوج سینمایی بازیگر بودند که توانستند برای فیلم «قرمز» هر دو جایزه جشنواره فجر را به خود اختصاص دهند.
کارگردانی
ابراهیم حاتمی کیا با 7 سیمرغ بلورین و 2 دیپلم افتخار در صدر قرار دارد و مجید مجیدی هم با 7 سیمرغ و 1 دیپلم رتبه دوم را به خود اختصاص داده است.ضمن آنکه 8 فیلم حاتمی کیا در سی دوره گذشته به عنوان فیلم برتر و برگزیده تماشاگران انتخاب شده و مجیدی هم 5 بار این عناوین را با آثارش کسب کرده است.
جایزه ویژه هیات داوران
عباس کیارستمی با 1 سیمرغ و3 لوح زرین بیشترین جایزه ویژه هیات داوران را دریافت کرده است.
بخش بین‌الملل
ابراهیم حاتمی‌کیا و سیدرضا میرکریمی با 3 سیمرغ و داریوش مهرجویی با 2 سیمرغ و 1 جایزه بین المذاهب در صدر قرار دارند.
فیلمنامه
داریوش مهرجویی،رخشان بنی اعتماد وکامبوزیا پرتوی هرکدام 2 بار سیمرغ برای فیلمنامه گرفته‌اند.
فیلمبرداری
محمود کلاری، مدیر فیلمبرداری تاکنون 4 سیمرغ و 1 دیپلم افتخار دریافت کرده است.
تدوین
هایده صفی یاری با دریافت 4 سیمرغ و حسین زندباف با 2 سیمرغ بلورین و 2 لوح زرین که در دوره های اول اهدا می شد
موسیقی
مجید انتظامی هم با دریافت 4 سیمرغ بلورین در میان آهنگسازان بیشترین جایزه را گرفته
صداگذاری
محمدرضا دلپاک با9 سیمرغ برای صداگذاری
صدابرداری
جهانگیر میرشکاری با 4 سیمرغ و 1 لوح زرین
طراحی صحنه
امیر اثباتی و ایرج رامین‌فر هر کدام با 4 سیمرغ
چهره‌پردازی
سعید ملکان با 4 سیمرغ
جلوه‌های ویژه
محسن روزبهانی با 8 سیمرغ
پوستر
حیدر رضایی 2 سیمرغ
عکس
عزیز ساعتی 2 بار
آنونس و تیزر
ایرج گل افشان هم 4 سیمرغ و 2 دیپلم افتخار
سیمرغ ویژه تماشاگران
فیلم های اصغر فرهادی (چهارشنبه سوری، درباره الی، جدایی نادر از سیمین)، کمال تبریزی(فرش باد، مارمولک، همیشه پای یک زن درمیان است) و ابراهیم حاتمی کیا(آژانس شیشه ای، ارتفاع پست، به رنگ ارغوان) بیشترین سیمرغ این بخش را گرفته اند.
بازیگران مطرحی که تا کنون موفق به دریافت سیمرغ نشدند
کورش تهامی
از بازیگران سینمای ایران با وجود این که در سال ۸۳ نامزد دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد برای فیلم «به رنگ ارغوان» شد اما هیچ گاه نتوانست این جایزه را با خود به خانه ببرد.
علی دهکردی
بازیگر فیلم به یاد ماندنی « از کرخه تا راین» به کارگردانی ابراهیم حاتمی کیا و «تلفن همراه رئیس جمهور» هم جزو همین بازیگران است.
مصطفی زمانی
بازیگری که با کمک و همراهی فرج الله سلحشور به دنیای هنر معرفی شد با وجود بازی در چند فیلم بلند سینمایی که آن فیلم‌ها در چند بخش نامزد دریافت سیمرغ بلورین شدند اما هیچ گاه نتوانست نظر داوران را به خود جلب کند.
پارسا پیروزفر
یکی از بازیگران به نام و خوش چهره سینمای ایران که با عنوان سوپر استار هم شناخته می‌شود برای بازی در فیلم سینمایی «مهمان مامان» نامزد دریافت سیمرغ بلورین نقشش مکمل مرد در سال ۸۳ شد اما او هم تا کنون موفقیتی کسب نکرده است.
حامد کمیلی
درجشنواره سی و دوم فجرفیلم سینمایی «خانه‌ای کنار ابرها» را داشت و در سال 90 در فیلم سینمایی «پایان نامه » به ایفای نقش پرداخته بود و در این سال‌ها در هیچ بخشی کاندیدا هم نشده است.
شاید این ماجرا از آنجایی جالب‌تر باشد که بگوییم افرادی که به عنوان گران‌ترین بازیگران سینمای ایران شناخته می‌شوند و گاها کارگردانان فکر می‌کنند حضورشان در فیلم هایشان تضمینی برای فروش آنها است از این جایزه دور بودند افرادی که نامشان وزنه سنگین یک فیلم است. محمد رضا گلزار، صابر ابر، حمید گودرزی، پوریا پورسرخ، لیلا اوتادی، مجید صالحی، مسعود رایگان، لادن مستوفی، نیما شاهرخ شاهی، نیوشا ضیغمی، مهران مدیری، لعیا زنگنه، لاله اسکندری، ستاره اسکندری و پولاد کیمیایی نیز جزو همین بازیگرانی هستند که سیمرغ بلورین جشنواره هیچ گاه بر شانه‌هایشان ننشسته است.
محسن کیایی که در این سال‌ها در آثار برادرش مصطفی کیایی و دیگر کارگردانان سینمای ایران خوش درخشیده است از جوانانی است که تازه به این عرصه پا گذاشته و شاید در سال‌های بعد موفق به کسب این جایزه شود اما تاکنون نامی از این بازیگر در میان سیمرغ بگیران جشنواره فیلم فجر دیده نشده.
شاید بهتر باشد سری هم به بازیگران دهه شصت و هفتاد سینمای ایران بزنیم. بازیگرانی که در آن سال‌ها سوپراستارهای سینما بودند و همواره مورد اعتنای کارگردانان واقع می‌شدند افرادی همچون آتنه فقیه نصیر، افسانه بایگان، آنا نعمتی، الهام پاوه نژاد و لادن طباطبایی که هیچ گاه نتوانستند این سیمرغ را با خود به خانه ببرند.
سیاوش خیرابی، سحر قریشی، سروش صحت، بهاره رهنما، کامران تفتی، لیلا بلوکات، نیلوفر خوش‌خلق نیز جزو همین بازیگران هستند.
