نخستین فیلم سینمایی ایران، سال ۱۳۰۹با اولین اکران خود به فروش بالایی دست پیدا کرد. با گذر زمان و ۸۶ سال بعد نگاهی به سه فیلم پرفروش سال ۱۳۹۵ میکنیم.
شیما بیگدلی: از زمانی که آوانس اوگانیانس اولین کارگردان سینمای ایران، اولین فیلم سینمای ایران یعنی همان فیلم سیاه سفید و صامت «آبی و رابی» را در سال ۱۳۰۹ ساخت، ۸۶ سال میگذرد. فیلمی به تهیهکنندگی ساکوار لیدزه و فیلمبرداری خان بابا خان معتضدی که در زمان ساخت، ۵۶۰ تومان هزینه داشت و توانست هفت هزار تومان سود نصیب تهیهکنندهاش کند. اولین سکانس اکران این فیلم که براساس فیلم «پات پاته شون» دانمارکی ساخته شده بود، جمعه ۱۲دی ماه ۱۳۰۹، ساعت دو بعد از ظهر در سینما مایاک به نمایش درآمد و داستان صامت ماجراهای خندهدار دو مرد کوتاه و بلند را که در موقعیتهای مختلف قرار میگرفتند، در مدت زمان ۹۰ دقیقه برای اولینبار در ایران بر روی پرده سینما به نمایش در آورد.
اما در سال ۱۳۹۵ و ۸۶ سال پس از ساخت اولین فیلم سینمای ایران با فروش هفت هزار تومانیاش، پر فروشترین فیلم تاریخ سینمای ایران با رقم فروش حدود ۱۶ میلیارد تومان به روی پرده میرود.
البته که سال ۹۵ را باید سال حیرتآوری برای فروش فیلمها در ایران دانست چراکه رفتن به سینما، که برای مدت طولانی به دست فراموشی سپرده شده بود، بار دیگر از سوی مردم توانست این صنعت ورشکسته را سودآور کند. استقبال خوب مردم همزمان با شروع سال جدید از همان اکران نوروزی فیلمها، زمانی که بسیاری از سینماهای ایران با سانسهای فوقالعاده ۲۴ ساعته بیدار بودند، مشخص بود. سانسهای شبانه در تعطیلات نوروز که تا پیش از این فقط محدود به برخی سالها در ماه رمضان میشد، به کمک این فروش استثنایی آمدند.
نمیتوان در این میان نقش پررنگ فیلمهای کمدی را در جدول اکران نوروزی که استارت آن از اواخر سال ۹۴ با نمایش کمدی « درمدت معلوم» زده شد، به عنوان یکی از عوامل مهمی که مردم را در آغاز سال ۹۵ به سینما کشاند، فراموش کرد، اما در ادامهی سال مشخص شد این فروش تنها محدود به ژانر خاصی نمیشود و میتواند با نمایش فیلمهایی از دیگر ژانرها، فروش سینماهای ایران را طی شش ماه اول سال تقریبا دو برابر سال قبلش و البته همه سالهای قبل از آن در دهه ۹۰ کند. فروش رویایی که در شش ماهه نخست سال به بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان رسید و در پایان مجموع فروش سینمای ایران را به ۱۶۱.۵ میلیارد تومان رساند و از این حیث توانست در مقایسه با سالهای گذشته، رکورد تاریخی را ثبت کند.
در میان فیلمهای به نمایش در آمده در سال ۱۳۹۵، سه فیلم «فروشنده»، «من سالوادور نیستم» و «۵۰ کیلو آلبالو» به ترتیب به عنوان فیلمهای پرفروش در جدول رنکینگ فروش سال قرار گرفتند.
«فروشنده» به کارگردانی اصغر فرهادی توانست با فروش ۱۶.۱۰۵ میلیارد تومانی طی ۱۸هفته، به صدرنشینی خود در جدول فروش سال گذشته برسد و پرفروشترین فیلم تاریخ سینما از لحاظ فروش ریالی باشد.
«من سالوادور نیستم» به کارگردانی منوچهر هادی نیز با فروش ۱۵.۷۰۵ میلیارد تومانی خود در رتبه دوم جدول فروش فیلمهای سینمای ایران در سال ۹۵ قرار گرفت و «۵۰کیلو آلبالو» به کارگردانی مانی حقیقی هم با فروش ۱۴.۸۰۹ میلیارد تومانی رده سوم را به دست آورد.
البته «سلام بمبئی» به کارگردانی قربان محمدپور در هفته دوازدهم اکران با فروش ۱۴.۱۸۸ میلیاردی موفق شد، خود را به رده چهارم جدول فروش سال ۹۵ برساند که البته ادامه اکران آن به سال ۹۶ هم رسید.
در ادامه «فیلسین» به معرفی این سه فیلم پرفروش و همچنین حواشی و اتفاقات به وجود آمده در زمان اکران آنها میپردازد:
«فروشنده»
هفتمین و آخرین ساخته بلند اصغر فرهادی در سال گذشته با گذر از مرز ۱۶ میلیارد تومان رکورد فیلم «محمد رسول الله» ساخته مجید مجیدی را در سال ۹۴ شکست تا بتواند جایگاه اول پرفروشترین فیلم سینمای ایران را از آن خود کند.
«فروشنده» که پیش از اکران در ایران، به جشنواره فیلم کن در فرانسه رفت، موفق شد تا جایزه بهترین فیلمنامه و همچنین نخل طلای بهترین بازیگر مرد این جشنواره را از آن خود کند.
این موفقیت بیهمتا در تاریخ سینمای ایران و همچنین سابقه موفقیتهای پیشین فیلمهای فرهادی در جشنوارههای معتبر بینالمللی و استقبال از آنها، ذهن مخاطبان ایرانی را کنجکاو کرد تا بیتابانه منتظر دیده شدن این فیلم بر روی پرده سینماهای کشورشان باشند.
چند ماه پس از این موفقیت تاریخی، در نهایت «فروشنده» در تاریخ ۱۰ شهریور در اتفاقی بیسابقه برای اولین بار از ساعت ۶.۴۵ صبح در سینماهای تهران و شهرستانها اکران شد و توانست در نخستین روز ۲۵۰ میلیون تومان و بعد از سه روز به فروش خیرهکننده یک میلیارد تومان برسد. جدای از رکوردزنی «فروشنده» در فروش، قابل به گفتن است که طیف واکنشها به این فیلم بسیار وسیع و چشمگیر بود. پیش و پس از اکران «فروشنده»، برخی افراد با بیان اینکه فیلم به دنبال ترویج بیغیرتی است، انگها و اتهامهای متعددی را متوجه برخی سینماگران از جمله کارگردان و یکی از بازیگران این فیلم کردند.
اما خود فرهادی در مصاحبهای درباره این حواشی و دلایل فروش فیلمش گفته بود: «فکر میکنم فارغ از این حاشیهها که در فروش اولیه موثر بود، هر کسی از سالن سینما بیرون آمد، دیدن فیلم را به نفر بعدی توصیه کرد.»
او در جایی دیگر میگوید: « مردم در شهرهای مختلف و از جمله تهران به سالن سینما میروند و فیلم را میبینند و تازه بعد از بیرون آمدن از سالن سینما، داستان برای آنان شروع میشود و صحبت با هم را آغاز میکنند.»
«من سالوادور نیستم»
«من سالوادور نیستم» به کارگردانی منوچهر هادی و تهیهکنندگی مشترک سید امیر پروینحسینی و منصور سهرابپور با فروش بالای ۱۵ میلیارد تومان، به عنوان دومین فیلم پرفروش سال گذشته بار دیگر ثابت کرد حضور رضا عطاران؛ کمدین خلاق سینمای ایران به تنهایی میتواند ضامن فروش بالای یک فیلم سینمایی باشد و مردم همیشه کمدیدوست را هر چند با وجود مشغلههای فراوان به سینما بکشاند و حسابی بخنداند.
«من سالوادور نیستم» که در بسیاری از شبهای اکرانش، با سانسهای فوقالعاده تا نیمههای صبح در تهران به روی پرده رفت، در اغلب استانها و شهرستانهای ایران هم نمایش داده شد و مخاطبانی از نقاط دورافتاده و شهرستانهای دور از پایتخت هم توانستند فیلم را ببینند. موفقیت کم نظیر «من سالوادور نیستم» از همان هفتههای مرده اکران اسفند آغاز شد و طی هفتههای بعد بهرغم هجمههای سنگین و همه جانبه علیه فیلم و در عین حال سکوت پرسشبرانگیز مدیران سینمایی، نهتنها افت نداشت بلکه رکوردهای بیسابقهای را نیز در تاریخ سینمای ایران به جای گذاشت. رکورد ۴۸ ساعت مداوم نمایش «من سالوادور نیستم» در پردیس آزادی و همینطور داشتن مخاطب روزانه یکصدهزار نفر که بدون حمایت ارگانهای متنفذ دولتی اتفاق افتاد.
یکی از حواشی به وجود آمده در زمان اکران این فیلم، پایین کشیدن بنرها و تخریب تبلیغات محیطیاش به دلیل حضور بازیگر زن بیحجاب برزیلی بود.
«۵۰ کیلو آلبالو»
اما هیچکدام از فیلمهای به نمایش در آمده در سال گذشته همانند فیلم پر بازیگر «۵۰ کیلو آلبالو» به کارگردانی مانی حقیقی و تهیهکنندگی مصطفی شایسته و محمد شایسته برای سینمای ایران حاشیه خلق نکرد و نقل محفل اغلب منتقدان سینما نشد. داستان «۵۰ کیلو آلبالو» که در ژانر کمدی رمانتیک و با رویکرد تجاری و فروش گیشه تولید شده است، در ایام نوروز حدود سه میلیارد تومان فروخت و در نهایت ناباوری در کمتر از دو هفته فروش آن از مرز سه میلیارد تومان گذشت.
اما پس از اتمام نمایش این فیلم در تهران از ادامه نمایش آن جلوگیری شد و به دستور سازمان سینمایی اکران این فیلم در سراسر کشور متوقف شد چرا که برخی از مراجع تقلید از محتوای این فیلم ابراز نارضایتی کردند و حتی علی جنتی وزیر سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی، اعطای پروانه نمایش برای این فیلم را اشتباه بزرگ نامید.او درباره «۵۰ کیلو آلبالو» گفته بود که «این فیلم فروپاشی و سقوط خانواده را ترویج میکند و با آرایش نامناسب بازیگران الگوی نامناسبی ارائه میدهد.»
البته جنجالها و حاشیههای «۵۰ کیلو آلبالو» فقط به محتوای آن محدود نبود. مصطفی شایسته؛ تهیهکننده این فیلم به دلیل پخش تیزر تبلیغاتی آن از یک شبکه ماهوارهای خارج از ایران همراه با تهیهکنندگان دو فیلم دیگر به دادگاه احضار شد و در این دادگاه به این تهیهکنندگان اخطار داده شد که در صورت تکرار تخلف به مدت یک سال از دریافت پروانه ساخت محروم خواهند شد.
