فیلمی که مردم دیدند بدون سانسور بود و هیچ‌کس نفهمید!

به گزارش فیلسین، عبدالرضا کاهانی کارگردان سینما به تازگی در گفت‌و‌گویی مفصل با فرانس ۲۴ که رادیو دولتی فرانسه در گزارشی دو بخشی منتشر کرده، از محدودیت‌ها برای ساخت فیلم در ایران، شیوه‌های دور زدن خطوط قرمز و سرنوشت فیلم‌های اخیرش سخن به میان آورده است. او تاکید کرده خطوط قرمز در سینمای ایران بستگی به اشخاص دارد و یادآور شده سوژه‌ای که او قصد ساختش را داشته، کارگردان دیگری‌ساخته است.

در سال ۲۰۱۱ من تصمیم گرفتم که فیلمی درباره فشن‌شوهای زیرزمینی در ایران بسازم. اما درخواست من رد شد، چندی بعد یک کارگردان دیگر فیلمی با همین سوژه ساخت زمانی که به این مسئله اعتراض کردم گفتند او می‌تواند در این باره فیلم بسازد اما ما می‌دانیم فیلمی که تو در این رابطه بسازی قابل نمایش نخواهد بود.

کارگردان «اراتمند، نازنین، بهاره، تینا»، علاوه بر برخی مضامین سیاسی، نزدیک شدن به مشکلات از جمله مفاسد را نیز خط قرمز می‌خواند. کاهانی در شرایطی که در فیلم «اسب حیوان نجیبی است» در نهایت نشان داده بود که بازیگر فیلم یک زندانی است که از لباس پلیس سواستفاده کرده، در جریان این گفت و گو خبر داده که بعد از اکران این فیلم، پلیس از او شکایت کرده است. او به «بی خود و بی جهت» اشاره کرده و گفته است: وزارت فرهنگ به من گفت که باید اول مشکلم را با پلیس حل کنم. از آنجایی که فیلم‌برداری در خیابان نیاز به مجوز پلیس نیز دارد من تصمیم گرفتم تمام فیلم را در داخل خانه و نماهای داخلی بسازم، این اتفاق افتاد و هیچ‌کس دلیل واقعی اینکه تمامی این فیلم داخلی است را نمی‌دانست.

کاهانی در بخشی از این گفت و گو به حضور فریده فرامرزی همسر واقعی رضا عطاران در نقش همسر عطاران در فیلم «استراحت مطلق» اشاره کرد و گفت: در فیلم استراحت مطلق من از همسر واقعی یکی از بازیگرها خواستم تا در فیلم بازی کند تا در صحنه‌هایی از فیلم بتوانند زن و شوهر در فیلم هم را لمس کنند و کلا روابط واقعی‌تری با هم داشته باشند. شورای بازبینی به من گفت باید این صحنه‌ها حذف شود، من پاسخ دادم که این‌ها زن و شوهر واقعی هستند، پاسخ دادند که تماشاچی‌ها که این را نمی‌دانند، در نتیجه ما مجبور شدیم متنی به اول این فیلم اضافه کنیم که این خانم واقعا همسر این آقای بازیگر است. مسئله‌ای که باعث خنده تماشاچی‌ها می‌شد، چرا که این مسائل اهمیتی برای آنها ندارد و مسخره به نظر می‌رسد.

کارگردان «بیست» در جریان این گفت و گو با فرانس ۲۴، به خط قرمز‌ دیگری نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: ما نمی‌توانیم هیچ شخصیت مذهبی را در فیلم‌ها به شکلی که کاملا «مثبت» نباشد نشان دهیم. به طور مثال در فیلم «بی‌خود و بی‌جهت» شورای بازبینی به من گفت که بازیگر زنی که در فیلم مذهبی است شخصیت منفی دارد، البته این نگاه آنها بود، من اساسا در فیلم‌هایم شخصیت مثبت و منفی ندارم، همه خاکستری هستند، من تلاش می‌کنم آدم‌ها واقعی باشند. آنها از من خواستند با حذف برخی صحنه‌ها و عوض کردن برخی دیالوگ‌ها او را به یک شخصیت مثبت در فیلم تغییر دهم. آنها گفتند شخصیت فعلی این زن تبلیغات علیه مذهب است.

او درباره شیوه‌اش برای دور زدن این ممیزی گفت: «زمانی که در سال ۹۱ از من خواستند تا زن مذهبی فیلم «بی‌خود و بی‌جهت» را تصحیح کنم و با حذف برخی صحنه‌ها و تغییر برخی دیالوگ‌ها او را به زنی مهربان تبدیل کنم، من به آنها گفتم باشد، من این تغییرات را ایجاد می‌کنم و واقعاً هم این کارها را کردم. تا جایی که بازیگران و دست‌اندرکاران فیلم به من می‌گفتند دارم به کارم خیانت می‌کنم.

نهایتاً نسخه عوض شده را روی یک دی‌وی‌دی به آنها ارائه دادم، پس از بازبینی اعلام کردند که این نسخه از فیلم مشکلی ندارند، از آنها درخواست کردم که آن دی‌وی‌دی را به من بدهند تا من این تغییرات را در نسخه اصلی فیلم هم اعمال کنم چون نسخه دیگری ندارم. آنها قبول کردند و من هم وقتی از دفتر آنها خارج شدم آن دی‌وی‌دی را شکستم و فیلم را همان‌طور که بود برای اکران به سینماها فرستادیم؛ فیلمی که مردم دیدند بدون سانسور بود و آنها نیز هیچ‌وقت متوجه نشدند!

کاهانی در بخش دیگری از این گفت و گو تاکید کرده که از او خواسته‌اند صحنه‌هایی از فیلم فرانسوی‌اش -«وقت داریم حالا»- را حذف کند که در صورت حذف این صحنه‌ها این فیلمش ۲۰ دقیقه کوتاه تر خواهد شد. این کارگردان در این ارتباط عنوان کرد: با بریدن این صحنه‌ها ۲۰ دقیقه از فیلم من کوتاه می‌شد و از رده فیلم‌های سینمایی خارج می‌شد در نتیجه پروانه نمایش در ایران به من داده نشد.

این کارگردان درباره ضررهای مالی که در این زمینه وارد آمده، گفته است: ارادتمند، نازنین، بهاره، تینا حدود یک و نیم میلیارد تومان خرج در بر داشت. با عدم اکران فیلم، سرمایه‌گذار این پول را از دست داد، نه تنها این فقط این پول را بلکه حدود ۱۰ میلیاردی که به عنوان فروش این فیلم در نظر گرفته بود را نیز از دست داده است. در پی تکرار این شیوه، سرمایه‌گذارها ترجیح می‌دهند که بیشتر روی فیلم‌های قابل پخش و سودآور سرمایه‌گذار کنند و یا حتی سرمایه خود را به زمینه‌های دیگر ماندن ساخت و ساز منتقل کنند، در نتیجه سینماها کم‌کم پر می‌شوند از فیلم‌های خالی.