معرفی مستندهای بخش نمایشهای ویژه یازدهمین جشنواره سینماحقیقت
در این گزارش به معرفی آثار مستندهای بلند در بخش «نمایشهای ویژه، بینالملل» یازدهمین دوره از جشنواره مستند ایران «سینما حقیقت» پرداختهایم.
مستند: خانم فانگ (Mrs. Fang) به کارگردانی وانگ بینگ / محصول مشترک: چین، فرانسه، آلمان
در هفتادمین دوره جشنواره بینالمللی «لوکارنو» که اواخر مردادماه در کشور سوییس برگزار شد، مستند «خانم فانگ» تولید مشترک کشورهای چین [هنگکنگ] و فرانسه به کارگردانی «وانگ بینگ» Wang Bing، بعنوان اولین فیلم مستند برنده «پلنگ طلایی» این جشنواره معتبر سینمای جهان معرفی شد.
در خلاصه موضوع مستند ۸۵ دقیقهای «خانم فانگ» آمده است: «فانگ ژیو یینگ ۶۷ ساله از بیماری آلزایمر رنج میبرد و به آرامی میفهمد که زندگیاش رو به پایان است. فیلم در یک روستای آرام در جنوب چین، با احساسات زنی که در حال مرگ است و خویشاوندان و همسایگانش برای دیدار آخر دور او جمع شدهاند، روایت میشود...»
وانگ بینگ که بیشتر با فیلمهای مستند سه خواهر (۲۰۱۲)، مرد بینام (۲۰۱۰)، تانگ و پول تلخ (۲۰۱۶) شناخته شده است، سبکی مشاهدهگر، مستقیم و «سینماحقیقت» گونه دارد و با کمترین دخالت در موضوع به بیان تصویری بسنده میکند. فیلمهای او در بسیاری از جشنوارههای جهانی نظیر جشنواره ونیز نمایش داده شدهاند.
شبکه معروف تلویزیونی فرانسوی آلمانی «آرته» ARTE تهیهکننده فیلم مستند «خانم فانگ» است.
⚫مستند: لیدا (Lida) به کارگردانی آنا اِبورن / محصول کشور: سوئد
پرترهای مدرن و شاعرانه از زنی سوئدی ساکن اوکراین، در نودسالگی. یک تجربه سینماییِ بیبدیل که با آمیختن زمانها و مکانهایی گوناگون، نقاشیای روایی میآفریند از یک عشق خانوادگی که حالا تنها میتوان رَدش را در خاطرهها گرفت.
⚫مستند: رادیو کوبانی (Radio Koban) به کارگردانی وبِر دوسْکی / محصول کشور: هلند
شهر کوبانی در سوریه بیش از سه ماه است که تحت محاصره نیروهای گروه موسوم به دولت اسلامی (داعش) است. با وجود درگیریهای شدید، نیروهای کرد توانستهاند بیشتر شهر را در کنترل بگیرند و نیروهای داعش را خارج از شهر نگه دارند. این فیلم مستند، روایتی از زندگی جوانی است که دو هفته را در کنار جنگجویان زن و مرد کرد در کوبانی گذراندهاست.
⚫مستند: تبعیدی (The exiled) به کارگردانی مارچلو نووایس تیس / محصول مشترک: فرانسه، برزیل، ایرلند
مستند تبعیدی روایتی از زندگی مارچلو، جوان برزیلی است، که به پاریس میرود تا بهعنوان یک بازیگر کاری پیدا کند. او درحالیکه در زندگی شخصی و حرفهایش گرفتار میشود، وقت خود را با زندگی افرادی که در اطراف او هستند، همراه میکند. مهمانیها، جشنها، تمرینها، جلسات با دوستان و خانوادهها، سفرهای اطراف اروپا و... .
⚫مستند: ماکالا (Makala) به کارگردانی امانوئل گرا / محصول کشور: فرانسه
مستند بلند «ماکالا» که در بخش هفته منتقدین جشنواره کن ۲۰۱۷ به نمایش درآمده، به زندگی ابتدایی یک قبیلهی آفریقایی در دل طبیعت میپردازد و با ساختار سینمای مستقیم و متکی بر تصویر، تجربهای بصری و همزمان قومشناسانه در سینمای مستند را به ثبت میرساند. این فیلم توسط شرکت فیلمسازی «لوزانژ» تهیه شده است.
⚫مستند: ماریِ بیگناه (Sinless Mary) به کارگردانی ماریو ماسیادو / محصول کشور: پرتغال
ماری بیگناه روایت زندگی جوانی به نام خوی است، که بعد از گذراندن ده سال در زندان، برمیگردد تا با مادرش زندگی کند، مادری که در سالهای غیبتِ او به آلزایمر مبتلا شده و حالا در تقلاست تا پسر جواناش را بهجا بیاورد.
⚫مستند: نمیدانی چقدر دوستَت دارم (You have no idea how much I love you) به کارگردانی پاوِل لوُزینسکی/ محصول کشور: لهستان
لوزینسکی در این مستند تلاش کرده تا زندگی دو زن را به تصویر بکشد، مادری و دخترش که در یکدوره روانکاوی خانوادگی شرکت میکنند تا روابط پررنجشان را بهبود بخشند.
⚫مستند: ماشینها (Machines) به کارگردانی راهول جِین / محصول مشترک: آلمان، فنلاند، هند
این مستند که پیش از این در جشنواره بینالمللی فیلم آمستردام (ایدفا) نیز به نمایش درآمده بود، پرترهای از زندگی روزانه کارگران هندی یک کارخانه نساجی که زیبایی محیط و شرایط کاری آنها را توأمان به تصویر میکشد.
⚫مستند: تجاوز ریسی تیلور (The rape of recy taylor) به کارگردانی نانسی بیورسکی / محصول کشور: ایالاتمتحده
مستندی جسور با نام انگلیسی که روایتی از زندگی خانم ریسی تیلوراست، او در ۱۹۴۴ در ایالت آلاباما مورد تجاوز همزمان شش مَرد قرار میگیرد و بعد از این حادثه، بیخجالت، تجربهاش را با دیگران به اشتراک میگذارد و با همراهی روزا پارکس و گروههای مختلفی از زنان، جنبشهایی عدالتخواه راه میاندازد.
⚫مستند: فیلم معمولی اوتیستی (Normal Autistic film) به کارگردانی میروسلاو یانِک / محصول کشور: جمهوری چک
لوکاسِ مهربان و رُک، حسِ طنزی عالی دارد؛ او عاشق تماشای فیلم است و فیلمنامه هم مینویسد. دِنیس، پیانیستی بااستعداد، قادر است قطعات دشوار کلاسیک را بهسادگی بنوازد؛ هوشاش شگفتانگیز است و کلی هم کتابخوانده. او آنقدر شیفته شازدهکوچولوست که مدام ازَش یاد میکند. مایدا دلش میخواهد رَپ بخواند و بابتش هم هیچ شرمنده نیست؛ ترانههایش هم با دقتی عریان، تصویری است چشمگیر از جهان اطرافاش. ماریامْکا میتواند داستانهایی بلند را به انگلیسی تعریف کند، رفتار برادر خستگیناپذیرش، احمد، هم طورِ نامعمولی دوستانه است. فیلم قصه این پنج کودکِ متمایز است که جامعه مصرانه و سَرسری برچسبِ «اوتیستیک» بهشان زده است.
⚫مستند: شهرر خورشید (City of the sun) به کارگردانی راتی اُنِلی / محصول مشترک: گرجستان، ایالاتمتحده، قطر، هلند
مستند شهر خورشید روایت زندگی، رؤیا و سرنوشتِ کاراکترهایی خارقالعاده در میانه خرابههای شهری نیمه متروکه است که ساکنانش به کار در معدن مشغول بوده و هستند.
⚫مستند: لالایی زندانی (Imprisoned lullaby) به کارگردانی روسِلا اسکیلاجی / محصول مشترک: ایتالیا، فرانسه
در ایتالیا مادران زندانی اجازه دارند نوزادانشان را تا سهسالگی هر روز در زندان ملاقات کنند. جاسمینا همراه سه فرزندش در زندانی در تورین محبوس است. حالا تولد سهسالگی لولیتا کوچولو در راه است، و جاسمینا باید تصمیم بگیرد یا کودکاش را در زندان بزرگ کند، یا او را برای مدتی نامعلوم از مراقبتهای مادرانهاش محروم کند. فیلمی صمیمی راجع به مادر بودن، مسئولیتپذیری و تصمیمگیری پشتِ میلههای زندان که احساسات بیننده را منقلب میکند.
⚫مستند: روشمیا (Roshmia) به کارگردانی سلیم ابو جبل / محصول کشور: فلسطین
این مستند روایتی از زندگی زوج سالخوردهی فلسطینی است که در مقاومتشان برای حفظ سبک زندگیِ طبیعیشان در روشمیا، آخرین درهی طبیعی در حیفا، مقابل مأموران اسرائیلی به بنبست خوردهاند.
⚫مستند: پدر پدربزرگ (Grandfather's father) به کارگردانی کارلیس لِزینس / محصول کشور: لتونی
داستان فیلم دربارهی مَرد جوانی است که همراه پدربزرگ کجخلقاش که از کودکی بزرگاش کرده، سوار اتومبیلی کهنه میشوند و به این امید که قبر پدر پدربزرگاش را بیابند، ۱۸۰۰ کیلومتر بهسوی شمالِ روسیه میراند، بیآنکه ازآنچه در مقصد انتظارشان را میکشد تصوری داشته باشد.
⚫مستند: بر روی پل مرگ و زندگی (On the bridge of death and life) به کارگردانی لولا-ژیا لئو / محصول کشور: آلمان
این فیلم روایتی از زندگی چِن سی قهرمان است که هر روز سوار بر اِسکوترش روی پل رودخانه یانگتسه میراند و میکوشد آدمهای در آستانه خودکشی را از این کار بازدارد. در طولِ ده سال گذشته، بیشتر از دویست آدم ناامید را نجات داده که خیلیهایشان از نواحیی غیرشهری به آنجا آمده بودند.
⚫مستند: تپش (Pulse) به کارگردانی رابین پتره / محصول کشور: مجارستان
مستندی شاعرانه و خلاق که بر مرز واقعیتِ صرف و تجربه حسیِ رویاگون قدم برمیدارد. فیلم از خلال یک مزرعه پرورش آهو، به روابط انسان - حیوان و راههایی که به مددشان با طبیعت کنار میآییم، نگاهی نزدیکتر میاندازد و تصویرهایی خاص ارائه میدهد.