نقدهای حمید جانانه

درباره فیلم « اکسیدان »: ساختن فیلمهای کمدی در سالهای اخیر رونق گسترده ای در سینمای ایران داشته است که دلیل آن هم فروش قابل توجه این آثار می باشد. با نگاهی کلی به جدول پرفروش ترین آثار تاریخ سینمای ایران می توانیم مشاهده کنیم که « گشت 2 » و « نهنگ عنبر 2 » در صدر فروش ایستاده اند و طبیعی است که همین امر سبب ساختن آثاری می شود که با الگوبرداری از فیلمهای مذکور ساخته شده اند. « اکسیدان » به کارگردانی حامد محمدی اما یک تفاوت آشکار با دیگر کمدی های نازل این روزهای سینمای ایران دارد و آن دست گذاشتن بر روی موضوعی است که تا به امروز کمتر فیلمسازی در ژانر کمدی به سراغش رفته و آن مسئله اخذ ویزا با توسل به روش های عجیب و گاهاً آزار دهنده می باشد که بسیاری از مردم ایران از آن آگاه هستند و درباره آن شنیده اند. همین مسئله باعث شده تا داستان فیلم برای مخاطب ایرانی ملموس تر باشد. http://moviemag.ir/images/phocagallery/9016/oxidan/thumbs/phoca_thumb_l_2.jpg تمایلات همجنسگرایانه و تبدیل شدن به یک کشیش مسیحی از جمله شوخی هایی است که معمولاً در سالهای اخیر خط قرمز سینمای ایران محسوب می شده اما حامد محمدی در « اکسیدان » برای اولین بار این خط قرمزها را شکسته و شوخی های تند و تیزتری را به نمایش گذاشته که البته از انسجام برخوردار نیستند و از حیث موقعیت سازی، در جایگاه ارزشمندی قرار نمی گیرند. متاسفانه فیلمنامه حامد محمدی علی رغم پتانسیل های زیادی که برای تبدیل شدن به یک کمدی منسجم و پُر مغز داشته، به مجموعه ای از شوخی های پراکنده منجر شده که تقریباً همگی آنها جنسی هستند و بصورت واحد در بستر فیلمنامه به نمایش در می آیند. در واقع انسجامی بین این شوخی ها به چشم نمی خورد و فیلم هربار در یک موقعیت جدید که ارتباطی به سکانس قبلی ندارد، بازیگرانش را مقابل دوربین می برد تا بهانه ای برای رقم زدن این شوخی ها داشته باشد. شاید اگر می شد فیلمنامه هوشمندانه تری برای بکارگیری این شوخی ها در نظر گرفت، « اکسیدان » می توانست از کمدی های مفرح سالهای اخیر سینمای ایران باشد. http://moviemag.ir/images/phocagallery/9016/oxidan/thumbs/phoca_thumb_l_6.jpg « اکسیدان » اما توانسته از بازیگرانش بازی های خوبی بگیرد. جواد عزتی برای بازی در نقش اصلا انتخاب مناسبی بوده و به خوبی توانسته وجه درام و کمدی شخصیت را در کنار یکدیگر به تصویر بکشد. امیر جعفری هم که بیشتر دیالوگ های کمدی متعلق به او بوده به خوبی توانسته از پس اجرای آنها برآید و می توان به لیندا کیانی هم برای حضور در فیلم نمره قبولی دارد. « اکسیدان » مانند بسیاری از ساخته های اخیر سینمای ایران مبتنی بر شوخی های کلامی - جنسی است که بدون انسجام و بهم پیوستگی روایتگر یک معضل اجتماعی بوده اند و مانند تمامی این آثار، در پایان هیچ تلنگری به مخاطب خود نمی زنند و صرفاً برای دقایقی آنها را خندانده اند. حامد محمدی به خوبی توانسته با شوخی هایی که اغلب از شبکه های اجتماعی رونوشت شده، مخاطبش را بخنداند اما در نهایت باید این سوال را مطرح کرد که آیا یک اثر کمدی صرفاً برای خنداندن مخاطب به هر قیمتی به سینما می آید یا قرار است بر داشته های مخاطبش هم بیفزاید؟

فروش خوب كمدي‌ها، به هر قيمتي!: هجوم بي‌رويه براي ساخت فيلم كمدي باعث شده است ميزان كيفيت آثار توليد شده با نزول قابل‌توجهي روبه‌رو شود و نويسندگان فيلمنامه‌هاي كمدي از دم‌دستي‌ترين ايده‌ها براي خلق موقعيت طنز استفاده كنند. در كمال تأسف شاهد هستيم كه اين ايده‌ها صرفاً به مسائل جنسي و به كار بردن الفاظ ركيك خلاصه شده است. نمونه‌اي از اين رويكرد را در نوروز سال 95 شاهد بوديم كه ماني حقيقي كه بيشتر سينماي تجربي و معناگرا را دنبال مي‌كرد در چرخشي آشكار به سمت سينماي بدنه، كمدي دم‌دستي «50 كيلو آلبالو» را ساخت كه به دليل محتواي ضد خانواده‌اش، انتقادهاي زيادي را به همراه داشت. «50 كيلو آلبالو» در اواخر اكرانش با دستور مستقيم وزير وقت ارشاد توقيف شد. بعد از آن بود كه حسين فرحبخش در پنجمين تجربه كارگرداني نيز از درام‌هاي اجتماعي به سمت سينماي كمدي رفت و فيلم «پا تو كفش من نكن» را ساخت؛ فيلمي كه گفته شده شباهت زيادي به فيلم ماني حقيقي دارد. فرحبخش كه بيشتر فعاليت سينمايي‌اش به تهيه‌كنندگي فيلم‌هاي تجاري و متوسط سينما اختصاص داشته و تلاش كرده است تا جريان فيلمفارسي را با بازسازي فيلم‌هاي مشهور قبل از انقلاب، زنده نگه دارد، اين بار هم خط داستاني را كه «50 كيلو آلبالو» ترسيم كرده است، ادامه داده است. در برخي از نقدها درباره «پا تو كفش من نكن» اين فيلم را نسخه دوم «50 كيلو آلبالو» معرفي كرده‌اند. ابتذال باعث پس زدن خانواده‌ها از سينما مي‌شود! در حالي كه سينماي جهان دوباره به سمت جذب خانواده‌ها به سينماها گام برمي‌دارد و فيلم‌هاي مناسب براي تمامي اعضاي خانواده بيشترين ميزان استقبال را در سينماها دارند، در ايران فيلم‌هايي توليد مي‌شود كه نمي‌شود آنها را با همه اعضاي خانواده ديد؛ سينمايي كه تلاش دارد سينما را از محيطي خانوادگي به فضايي تبديل كند كه فيلم‌ها صرفاً با رده‌بندي سني قابل مشاهده باشند. گفته شده كه «پا تو كفش من نكن» قرار است براي كودكان زير 12 سال ممنوع شود اما سامانه فروش اينترنتي اين فيلم هيچ اشاره‌اي به چنين محدوديتي ندارد و صرفاً اين كار را مي‌توان در ادامه تبليغات و خبر‌سازي براي اين فيلم دانست. حتي اگر چنين رده‌بندي سني اعمال شود، آيا داستان اين فيلم براي نوجوانان زير 18 سال مناسب است؟! با ناديده گرفتن حقوق خانواده‌ها در داشتن يك سينماي سالم، قطعاً در آينده با كاهش حضور خانواده‌ها در سينما شاهد افت فروش و ضرر اقتصادي به بدنه سينما خواهيم بود

بیشتر بدانید: در جلسه‌ نقد و بررسي اين فيلم وحيد نصريان ـ كارگردان اين انيشمن سينمايي ـ عنوان كرد: ‌دقيقا چهار سال است كه ما مشغول ساخت اين فيلم بوده‌ايم و طي شش ماه آخر تنها به امور فني فيلم پرداختيم؛ چرا كه وسواس بسيار زيادي بر روي آن داشتيم. وي در بخش ديگري از صحبت‌هايش درباره مخاطب اين فيلم گفت:‌ از ابتدا مخاطب ما به طور كامل مشخص نبود اما حال كه اين فيلم به پايان رسيده از نظر من مخاطب اصلي اين فيلم نوجوانان و بزرگسالان هستند. نصيريان در ادامه با اشاره به لهجه‌هاي مختلفي كه در اين انيمشن به كار گرفته شده است، اظهار كرد:‌ شايد عده‌اي فكر كنند كه براي طنز از لهجه‌هاي مختلف استفاده كرده‌ايم اما ما هرگز چنين نيتي نداشتيم و خود من به شخصه به تمام لهجه‌ها احترام مي‌گذارم. شايد عده‌اي فكر كنند كه براي طنز از لهجه‌هاي مختلف استفاده كرده‌ايم اما ما هرگز چنين نيتي نداشتيم و خود من به شخصه به تمام لهجه‌ها احترام مي‌گذارم. اما در بخش ديگري از اين نشست و در پاسخ به پرسشي مبني بر بودجه دقيق اين فيلم، كارگردان «قلب سيمرغ» گفت:‌ دقيقا 520 ميليون تومان مركز گسترش سينماي مستند و تجربي براي اين فيلم پرداخت كرد و با مبلغي كه خود من سرمايه گذاري كردم در مجموع حدود 670 ميليون تومان هزينه ساخت اين فيلم شد. وي در پاسخ به يكي از انتقادات صورت گرفته نسبت به اين فيلم هم اظهار كرد:‌ اصلا ادعا نمي‌كنيم اين فيلم بدون ايراد است اما به هر حال بضاعت من در همين اندازه بود و شايد حتي كمتر از اين باشد. نشست خبري فيلم «قلب سيمرغ» وحيد نصريان در بخش پاياني صحبت‌هايش در اين نشست با تشكر از تمام عواملي كه در اين فيلم به همكاري با او پرداخته بودند، گفت: چهار سال پيش كه ساخت اين فيلم را آغاز كردم بسيار جوان و تنومند بودم اما طي اين چهار سال پير شدم اما خوشبختانه خيلي خوب پير اين كار شدم و با ساخت اين فيلم تجربه خوبي پيدا كردم. نصريان در عين حال گفت:‌ جا دارد در اين نشست از مديريت قبلي و جديد مركز گسترش كه از من براي ساخت اين فيلم حمايت كردند تشكر كنم. من اميدوارم از اين پس هم شاهد انيمشن‌هاي سينمايي ديگري باشيم؛ به هر حال فكر مي‌كنم با اين فيلم كمي جاده‌ي ساخت انيمشن صاف و هموار شده و از سنگلاخ‌هاي آن كاسته شده است. *** شفيع آقا محمديان ـ مديرعامل مركز گسترش سينماي مستند و تجربي و تهيه كننده اين فيلم ـ هم در اين نشست به صحبتي كوتاه پرداخت و عنوان كرد:‌ زماني كه من به مركز گسترش آمدم بسياري از امور اين فيلم انجام شده بود؛ به هر حال از نظر من وحيد نصريان اراده‌ي بسيار قوي داشت و با تمام مشكلاتي كه بر سر راه انيمشن ايران قرار دارد دست و پنجه نرم كرد. اكنون اين فيلم مملو از تجربيات است و من خوشحال هستم از دو فيلم بلند انيمشن كه در مركز آغاز شده، اين فيلم به نتيجه رسيده است. حال سطح اين فيلم به گونه‌اي است كه ما را اميدوار كرده كه از اين پس به شكل جدي‌تري وارد اين عرصه شويم؛ اكنون ما اين وضعيت را داريم كه سالانه دو انيمشن سينمايي توليد كنيم. مدير عامل مركز گسترش مستند و تجربي در پاسخ به پرسشي كه درباره‌ي اكران اين فيلم مطرح شده بود، هم اظهار كرد: اين انيميشن، فيلم خاصي است كه بايد بگرديم و بهترين زمان براي اكران آن را پيدا كنيم. اكنون با توجه به وضعيت اكران ما در تلاش هستيم كه اين فيلم در زماني مناسب به نمايش درآيد و از همين حالا هم پوسترهاي آن را آماده كرده و برخي كارها را انجام داده‌ايم. آقامحمديان در اين نشست در پاسخ به سوالي كه درباره بودجه اين فيلم مطرح شده بود، گفت:‌ اين فيلم براي ما بسيار ارزان تمام شده و اميدواريم كه پس از اكران مورد استقبال مخاطبان قرار بگيرد؛ به هر حال هزينه اين فيلم هزينه‌اي ميلياردي نيست و حتي پايين‌تر از هزينه‌هاي معمول اين نوع سينماست و در آن بخش مهمي از هزينه را خود عوامل فيلم تامين كرده‌اند. نشست خبري فيلم «قلب سيمرغ» *** امير سحر خيز ـ سوپروايزر اين فيلم ـ هم در اين نشست به ذكر توضيحي كوتاه درباره روند شكل‌گيري اين فيلم پرداخت و اظهار كرد: من به نيابت از تمام افرادي كه براي «قلب سيمرغ» زحمت كشيده‌اند در اين نشست حضور دارم. وي ادامه داد: كار در اين فيلم بسيار سخت بود و بسياري از مسائل فني و تكنيكي به گونه‌اي بود كه ما براي اولين بار در ايران تجربه مي‌كرديم. اين مساله را هم در نظر بگيريم كه سه سال پيش كه ما اين فيلم را شروع كرديم امكانات و سطح تكنولوژي بسيار متفاوت با امروز بود و شايد اكنون امكان انجام كارهاي بسياري باشد كه آن زمان ميسر نبود. *** مهرداد رئيسي ـ مدير دوبلاژ اين فيلم ـ هم در اين نشست گفت:‌ با توجه به اين كه اين فيلم اولين تجربه اين دوستان بود آنها بسيار خوب كار كردند و بازيگراني كه براي صداپيشگي اين فيلم انتخاب شده بودند هم بسيار خوب كار كردند و از جمله رضا كيانيان و حميد فرخ نژاد كه در اين فيلم اولين تجربه صداپيشگي خود را پشت سر مي‌گذاشتند بسيار خوب ظاهر شدند و مانند يك گوينده حرفه‌اي عمل كردند. رئيسي در بخش ديگري از صحبت‌هايش در اين نشست اظهار اميدواري كرد: اين فيلم مورد توجه مخاطبان قرار بگيرد. وي در عين حال ساخت چنين فيلم‌هايي را تجربه‌اي خوب براي سينماي ايران برشمرد. نشست خبري فيلم «قلب سيمرغ» الهام پاوه نژاد ـ يكي از صداپيشگان اين فيلم ـ هم در اين نشست به فعاليت‌هاي قبلي‌اش در زمينه‌ي صداپيشگي اشاره كرد و كار در پروژه «قلب سيمرغ» را تجربه خوبي براي خود برشمرد. اين بازيگر در عين حال اظهار اميدواري كرد: نهال نوپاي انيمشن سينمايي در ايران مانند خود سينما دچار وضعيتي نشود كه كيفيت آن فداي كميت بشود.

نقد جدایی نادر از سیمین: حال هوای فیلم مانند اثر قبلی فرهادی است. انسانهایی که در مواجه با مشکلات، اخلاق را فراموش می کنند و دائما رنگ عوض می کنند! فیلمبرداری به سبک " دوربین در دست " انجام گرفته که باعث شده تا شخصیت های داستان باورپذیر تر ، از آب در بیایند. فیلمبردار فیلم محمود کلاری است. پیمان معادی و شهاب حسینی بهترین بازیگران جدایی نادر از سیمین هستند.6 قبل از شروع فیلم، بعضی از تماشاگران بدون هیچ دلیل خاصی نام فرهادی را تکرار می کردند و تشویق می کردند! برایمدتی تماشاگران سالن سینما را با ورزشگاه اشتباه گرفته بوند! پیمان معادی قبلا فیلمنامه نویس بوده اما به عنوان بازیگر، تنها 2 فیلم در کارنامه اش دارد ، درباره الی اولین تجربه بازیگری او بود و حالا با بازی در جدایی نادر از سیمین توانسته جایزه معتبر خرس نقره ای را از جشنواره برلین دریافت کند. جنس بازی پیمان معادی از آن تیپ هایی است که کمتر در سینمایی ایران دیده شده. در سینمای این روزهای ایران معمولا بازیگران فیلمنامه را روخوانی می کنند و هیچ خلاقیتی در پروش دیالوگ ها بکار نمی برند؛ پیمان معادی از معدود بازیگرانی است که دیالوگ را پروش می دهد و آن را به طبیعی ترین شکل ممکن به تماشاگر منتقل می کند. در کل سینمای ایران به کسانی مثل معادی نیاز دارد. یکی از مشکلات فیلم عدم تناسب سنی بین پدر ( نادر ) و دختر ( ترمه ) است. پیمان معادی در فیلم درباره الی ، در نقش یک مرد جوان حضور داشت و حالا در جدایی نادر از سیمین، او یک دختر 11 ساله دارد! حتی ریش هم نتوانسته سن معادی را بالا ببرد. شهاب حسینی با اینکه حضور نسبتاً کوتاهی در فیلم دارد اما تاثیر گذار است. صحنه ی درگیری وی با نادر در بیمارستان یکی از طبیعی ترین دعواهایی است که می توانید در یک فیلم ایرانی ببینید! بدترین بازیگر فیلم جدایی نادر از سیمین بدون شک دختر خانواده است! سارینا فرهادی دختر اصغر فرهادی و پریسا بخت آور است و با اینکه از بیس1ت و نهمین جشنواره فیلم فجر، کاندید بهترین بازیگر مکمل زن برای همین فیلم شدهاما با اینحال بازی او کاملا مبتنی بر فیلمنامه است و اصلا با بازی های واقع گرای دیگر بازیگران فیلم تناسبی ندارد هنوز دارم فکر می کنم که چرا در ایران بازیگران کم سن و سال با استعدادی نداریم که در چنین فیلمهایی از آنها استفاده کنیم؛ یکی مثل داکوتا فنینگ یا ابیگل برسلبین در هالیوود. منتقدی می گفت: جدایی نادر از سیمین به دلیل به تصویر کشیدن فقر فرهنگی و همچنین انتقاد از سیستم قضایی ایران، مورد تایید جشنواره های خارج و به قول معروف خارج نشینان است. البته بی انصافی است که این اتهام را به اصغر فرهادی بزنیم. اصغر فرهادی از معدود کارگردان هایی است که میانه رو است ، در فیلمهایش نه بازیگران کاخ و لامبورگینی دارند ( مثل اکثر کمدی های امروز ایران ) نه بدبخت و عقب افتاده هستند؛ بلکه از طبقه متوسط جامعه اند. نمی خواهم بهانه گیری کنم اما صحنه ای که نادر ، راضیه را به بیرون از خانه هل می دهد می توانست بهتر پرداخته شود. در اواسط فیلم تعداد قابل توجهی از تماشاگران سالن سینما را ترک کردند. نقش معلم مدرسه که مریلا زارعی آن را ایفا می کند، می توانست توسط بازیگر دیگری ایفا شود؛ البته منظورم این نیست که وی بازی بد4ی ارائه داده. شخصیت معلم مدرسه تقریبا در تمام صحنه ها در حاشیه قرار دارد و نقش چندانی در پیشبرد داستان ندارد. بنابراین فکر می کنم یک بازیگر گمنام تر از زارعی می توانست این نقش را باورپذیرتر کند. در فیلمی صحنه ای وجود دارد که در آن نادر به دخترش که معنی کلمه گارانتی را، ضمانت یا تضمین معنی می کند، می گوید: کلمه تضمین یا ضمانت، عربی است و بجایش از کلمه فارسی پشتوانه استفاده کن. دختر می گوید : ولی اینجوری نمره ام کم می شود، که نادر در جوابش می گوید : بزار کم کنن. بعد از این دیالوگ تماشاگران شروع به دست زدن کردند. سکانسی در فیلم هست که شهاب حسینی خودزنی می کند، بازی شهاب حسینی در این سکانس تماشایی است. در تمام مدت زمانی که ساره بیات در صحنه حضور داشت، به این فکر می کردم که وی شباهت زیادی به ماریون کاتیلارد فرانسوی ( برنده اسکار بهترین بازیگر زن برای فیلم به رنگ ارمغان ) دارد! در اواسط فیلم تماشگری که کنارم نشسته بود، به دوستش گفت : این مستخدمه چقدر شبیه به زن دیکاپریو توی فیلم Inception است!! اینجا بود که فهمیدم تنها کسی نیستم که ساره بیات را شبیه به کاتیلارد می داند. لیلا حاتمی کماکان جزو بهترین بازیگران ایران به حساب می آید. هنر وی در سکانس آغازین فیلم دیدنی است. در کل جدایی نادر از سیمین بالاتر از استانداردهای امروز سینمای ایران است ولی در مقایسه با فیلم قبلی فرهادی یعنی درباره الی، ضعیف تر است. فرهادی سعی کرده تا شخصیت های داستانش را مانند درباره الی مرموز و پیچیده خلق کند اما واقعیت امر این است که شخصیت های فیلم جدایی نادر از سیمین در مقایسه با درباره الی ، بسیار ساده تر هستند. 5 چرا باید فیلم را ببینم؟ جدایی نادر از سیمین بهترین فیلمی هست که این روزها می توانید ببینید. دریافت اصلی ترین جوایز جشنواره برلین، گویای این حقیقت هست که جدایی نادر از سیمین را حتما باید دید